Isfahan

Early rise op onze laatste dag in Shiraz. We vertrekken sharp om 8 uur. Lange dag voor de boeg, bijna 500 km naar Isfahan.
Voordat we in de bus stapten, vertelde Sholeh dat de Afghaanse vrouw haar nog gebeld had. Ze was zeer vereerd om ons een scrubbeurt te geven. Wij waren de eerste Europese vrouwen die zij heeft gescrubd. En wij waren de eerste Europese vrouwen in deze hamman. Dat laatste begrijp ik wel, want zonder Sholeh waren we hier nooit naar binnen gegaan.
We zitten op ons vertrouwde plekje in de bus. De 1e stop is al snel, aan de rand van de stad, de Quran poort. Even foto maken en weer door. De groene omgeving Shiraz maakt snel plaats voor ruige kale bergen. Niet zo spectaculair.

We stoppen Abadeh voor de lunch. Sholeh en Jolande hebben humus en broodjes bij onze Libanees in de straat van het hotel gekocht. Heerlijk. Smaakt erg goed. Colaatje erbij. Een groepje van 4 mannen vindt onze groep erg interessant en er worden weer foto’s gemaakt. De Iraniërs blijven het maken van foto’s en selfies met Europeanen zo geweldig vinden.
Nog even plassen in weer zo’n vreselijk stinkhok met hurktoiletten gaan we snel op weg naar Isfahan. Onderweg zien we weer volop foto’s van martelaren langs de weg. Zouden die nou echt in het paradijs zijn? Het blijft op mij overkomen als een soort propaganda. Sholeh zou Sholeh niet zijn als ze geen Überraschung zou hebben. We stoppen ergens in Isfahan en dan blijkt dat bij de beroemdste en mooiste brug, Si-o-Se Pol, van Isfahan te zijn. We zien hier de ondergaande zon prachtig schijnen op de brug. Jammer dat de rivier droog is. Alleen in mei laten ze het water in de rivier stromen. We schieten volop plaatjes.

Daarna op naar het hotel. Entree is redelijk maar kamer is van het meest ongezellige soort. 3 eenpersoons bedden, waarvan 2 tegen elkaar die ook nog eens niet even hoog zijn:( Derde bed is handig voor de reistassen. We zitten boven een restaurant. Lekker geurtje in de kamer. Raam moet open anders is het niet te harden.

We gaan eerst wat eten. We gaan een brug over naar de Armeense wijk. Daar moeten leuke restaurantjes zijn. We komen Marjo tegen en die gaat met ons mee op zoek. En we komen Hans, Els, Frans en Irma tegen. We gaan met z’n zevenen op zoek. Hans weet een restaurantje. Maar dan blijkt dat dat weg is. Aan de overkant zien we een Italiaan. Ziet er redelijk gezellig uit. We nemen allemaal een pizza met cola. Smaakt prima. Echter pizza is lekkerder hoor.
We zien een jonge vrouw met een witte pleister op haar neus. Dat is helemaal hip hier. Ook is de neus genezen dan houden ze de pleister er nog op zodat je duidelijk kan zien dat ze een nosejob heeft ondergaan. Bizar! Marjo en Irma doen een stukje wit servet op hun neus. Zo, dan horen ze er ook bij. Ik maak er een foto van en we liggen in een deuk.
Er staan 5 merken koffie boven de counter maar ze serveren geen koffie. Huh? Nou dan gaan we naar een koffietentje dat we in de wandeling hier naar toe gezien hadden.

Op de 1e verdieping in een leuke tent bestellen we bij de winnaar van Heel Iran bakt koffie en thee. Die vent is echt zo’n hipster met baard en snelle kuif. We hebben er de grootste lol om.
Koffie is hier erg duur maar smaakt goed. Ik had ook heerlijke groene thee. Weer eens wat anders dan zwarte thee.

We wandelen naar ons hotel en duiken ons mandje in. Moet eerlijk zeggen, bed ligt goed en we hebben allebei goed geslapen. Dat valt dan weer mee. Eetluchtjes zijn weg en geluid door het open raam voel mee.

Na het prima ontbijt rijden we om half 9 weg. We gaan naar het Meidan-e Eman plein. Sholeh laat ons ergens uitstappen en heeft weer een Überraschung voor ons. We lopen een straat door en dan.... staan we ineens op dat prachtige Meidan-e Eman plein. 2e grootste plein van de wereld, alleen het Plein van de Hemelse vrede in Beijing is groter. Indrukwekkend.

Als eerste gaan we naar het Ali Qapu paleis. Staat deels in de steigers. Jammer maar blijft een mooi paleis. De bovenste kamer is een muziekkamer. De plafonds en delen van de muren zijn met prachtige open gaten waardoor er een goede akoestiek is. Sholeh zingt een Perzisch liedje wat hier heel mooi klinkt. We dalen, de overigens met prachtige tegels beklede trap, weer af en gaan naar buiten.

We wandelen het plein op en gaan naar de Iman moskee. Deze moskee heeft ook een Überraschung. Überraschung moet ik ff uitleggen. Sholeh heeft onlangs haar bachelor Duits gehaald (ze is 64, weet je nog). Ze spreekt beter Duits dan Engels en mixt dit door elkaar. En haar stopwoordjes zijn Believe me en I told you en Suddenly (uitgesproken met accent op den). En elke dag pakt ze de microfoon in de bus en kondigt ze een Überraschung aan.
Nou de Überraschung is deze moskee is het foutje van de architect. Die begin met de bouw van de entree en kwam er toen achter dat dit niet richting Mekka was. Help! Dus werd alles daarachter een kwartslag gedraaid en is in ieder geval het gedeelte waar men bidt op Mekka gericht.
Een overigens prachtige en zeer grote moskee. In het laatste deel zit een mullah. Je kunt met hem in gesprek gaan. We horen discussies aan, over het verkopen van wapens door het Westen. ‘Ja’, denk ik dan, ‘en wie koopt die wapens?’ Überraschung 3 van die ochtend (en dat voor 10 uur) was dat onder de grote koepel het knippen met je vingers een echo veroorzaakt.

Tegen elven lopen we de moskee uit. We gaan de aangrenzende bazaar in, die geheel rondom het plein ligt. In een kleine binnentuin drinken we een bakkie koffie of thee. Mick en ik besluiten, net als enkele anderen, onze eigen weg te gaan. We wandelen lekker door de bazaar en gaan dan op zoek naar theehuis Azadegan dat op een pleintje met allemaal uitdragerijen zit. Leuk om te fotograferen. Dit hangt helemaal vol met van alles en nog wat. Het is er retedruk met alleen maar toeristen. Geen vrij tafeltje te vinden en te toeristisch. Niks voor ons. We gaan naar een straatje waar we een restaurantje boven met groot balkon hadden gezien. Daar gaan we lunchen en kunnen we lekker naar buiten kijken en met een half oog naar het Meidan-e Eman plein. Ik neem kebab en Mick brood met yoghurt. We zitten er leuk, eten is ok maar bediening is niet echt top. De serveerster heeft zo’n lappie voor d’r mond en is werkelijk niet te verstaan. Waarschijnlijk hartstikke hygiënisch als je verkouden bent maar super onhandig als je gebrekkig Engels spreekt en zacht praat. Dus doet ze bij ons steeds dat lappie naar beneden!

Hierna wandelen wij via de bazaar Qaysariye naar het Chehel Sutun paleis. Erg mooi met 20 houten palen. Eigenlijk hadden we dit qua zonstand ‘s morgens moeten doen. De grote zaal binnen is prachtig gedecoreerd met schilderingen op de muren. Erg fraai. En de tuin er omheen is ook erg mooi en groen.

We lopen verder in de wijk Chahar Bagh en gaan naar het Hasht Behesht paleis. Het was even zoeken maar gevonden. Ook weer een mooi gebouw. We gaan niet naar binnen maar wandelen wat rond en fotograferen het fraaie paleis. Ook wandelen we door de tuin. Achter het paleis zien we een gebouw met een dakterras, daar gaan we wat drinken en vooral plassen!

Hierna lopen we verder door deze wijk. De koranschool Madresse-e Charar Bagh heeft een fraaie ingang. We mogen er niet in maar wel een fotootje maken van de ingang. Hier hangen allemaal foto’s van Amerikanen die zich tot de islam hebben bekeerd. Zeker bijzonder.

Om de hoek is het Abassi hotel. Dit is een karanvanserai dat omgebouwd is tot luxe hotel. We bewonderen het hotel en de binnentuin. Hier zit decadent Iran thee te drinken.

De bazaar in deze wijk gaat pas om 17.00 weer open. Gaan we niet op wachten. We nemen een taxi en gaan naar de Pol-e Khaju. Een zeer pittoreske brug over de droogstaande rivier. We zien aan de overkant van de brug een grote groep vrouwen in zwarte chador. Er staan luidsprekers, er liggen tapijten, er staan kandelaars op de grond en er zitten hoofdzakelijk vrouwen. Wat gaat hier gebeuren? Mick spreekt een vrouw aan en vraagt om uitleg. Ze spreekt geen Engels, wel Duits. Ook goed. In het Duits legt ze uit dat dit over de herinnering van een 3-jarig kind van Hussein gaat. Helemaal begrijpen we het niet maar het is leuk om te zien. En het wordt steeds drukker. Wat veel vrouwen. Er is ook een groep mannen. Ik ga af en toe over de kleden (ja ja, schoenen uit) naar de zijkant om de brug in het schemerlicht te fotograferen.
Voor ons zit een groep vrouwen met een jong meisje. Meisje is jaar of 8 en heeft chador om. Hier hebben zelfs peuters van 2 een hoofddoek of chador om. Een peuter van 2 rukt af en toe haar hoofddoek af. Groot gelijk. Wat een gelul om als 2-jarige al met zo’n doekie te moeten rondlopen.
Meisje van 8 is geobsedeerd van ons. Wij zitten op een stenen verhoging. Ik vraag of ze bij ons komt zitten. Nou dat wil ze wel. Met een big smile zit ze de hele tijd bij ons. Geen conversatie want ze spreekt geen woord Engels. We krijgen van vrouwen broodje feta/dadel en koekjes. Zo grappig. Op een gegeven moment gaat het gebed beginnen. De voorganger spreekt oorverdovend. Wat een herrie. Eerst bidden de mannen en daarna de vrouwen. Staand, zitten, voorover buigen en dat steeds herhalen. Of is dit een massale gymnastiekoefening?
Na een uur vinden we dit wel genoeg. We gaan de brug weer over. Maps.me geeft een restaurant bij de brug aan. Helaas, blijkt gesloten te zijn. We wandelen richting de volgende brug, Pol-e Jubi. Ook weer een fraaie brug. We wandelen hier onderdoor, rivier ligt toch droog. We zien een Indiaas restaurant, gaat pas over een uurtje open. We lopen verder en zien een hip restaurant, Nikki, in de kelder. Strak ingericht en er spreekt een jonge vent goed Engels. We nemen een lime-mint juice en overheerlijke kebab. Wat duurder dan gemiddeld maar erg goed eten. Hier eten de overwegend jongen en hippe Iraniërs. Hotel is ver (ligt 4 km van het centrum en hebben die dag al 12 km gelopen) dus bestelt de jongen een taxi voor ons. Hij wacht met ons voor de deur tot de taxi komt. Hij heeft geprobeerd in Servië en Hongarije een bestaan op te bouwen, niet gelukt. En hij miste Iran. Hij vertelt dat de meeste jonge vrouwen een hekel aan de hoofddoek hebben. Zie je wel. Wie doet dit nu uit vrije wil.
Moet je eens proberen met lange bloes en shawl, met rugzak op je rug en fotocamera om je nek op zo’n hurk wc te plassen zonder dat je kleren en spullen de grond raken en zorgen dat je niet over je voeten piest. Zeer moeilijke opgave.
Taxi zet ons keurig voor de deur van het hotel af. En ‘onze’ jongen had een goede prijs gemaakt.
Komen we op de kamer. Niet schoongemaakt en geen schone handdoeken. Nou is dat laatste normaal gesproken niet zo erg want we kunnen best 2 dagen met een handdoek doen. Maar niet als je met de handdoeken de vloer moet droogmaken omdat de douche een waterballet veroorzaakt in de badkamer.
Wordt gebracht. Eerst een. Slimpie, we zijn met z’n tweeën. Nog een dus. Mick zit in de lobby omdat daar de wifi sterker is. Ik schrijf m’n dagboek.
Krijg een appje dat er thee voor me is. Met Jolande, Richard en Wouter drinken we thee en kletsen we over van alles en nog wat.

We hebben weer heerlijk geslapen in ons goede bed. De ongezellige verlichting nemen we maar voor lief. We maken weer een waterballet van badkamer. Na het ontbijt stappen we om half 9 in de bus. Op naar de Armeense wijk, naar de Vank kathedraal. Wat een prachtige kathedraal. Plafond en muren zijn voorzien van de prachtigste schilderingen. Als je goed kijkt, zie je dat je maar beter kan zorgen dat je in de hemel komt, moslims in het paradijs (!), want de duivel op de schilderijen maakt je niet vrolijk. En zijn er ook nog de schilderingen van verschillende martelmethodes. OMG.

We zien ook nog het Armeense genocide monument. Ja, nu begrijp ik wat meer waarom de Armeniërs een hekel aan de Turken hebben.

We gaan met de bus mee naar het Eman-e plein. Direct uit de bus zien we een Illy tentje. Voor Mick een espresso, voor mij een groene thee en een brownie (om te delen).
We wandelen over het plein. Gaan op een bankje zitten en lekker kijken naar de mensen. Daarna gaan we door de grote bazaar Qaysariye. Deze heeft zo’n 5 km aan overdekte straatjes. We komen bij het Traditional Isfahan Hotel. Nemen daar een kijkje, maken gebruik van de wc. Erg leuk en stijlvol hotel. Kan ons Isfahan Hotel heel veel van leren. Verderop is het restaurant waar het afscheidsdiner is. Weten we dat vanavond ook te vinden. We wandelen totdat we bij Grandma’s Table komen. Een klein restaurantje, 4 tafeltjes. Leuke bediening en lekker eten. We krijgen een saffraanijsje van het huis als toetje. Lekker.

We wandelen weer verder tot de Mashed-e Jame oftewel de Vrijdagsmoskee. Een moskee uit de 8e eeuw. Deze is niet versierd door tegels of andere versieringen, alleen maar stenen. Veel pilaren, gemetselde bogen en koepels. Een deel is gerestaureerd, was tijdens de Irak-Iran oorlog gebombardeerd. Werkelijk prachtig. Zo mooi allemaal.

Omdat het warm is en we een beetje moe zijn, nemen we een taxi naar het Eman-e plein. We kopen een cola, gaan op een bankje zitten en genieten van alles wat op het plein gebeurt. Ik wil de Masjed-e Sheikh Lotfollah bekijken. Gaat dicht om 1700 uur. In reisgids stond 1800 uur. K*t. Dan fotografeer ik de ingang mooi met de ondergaande zon erop. Erg mooi gezicht.
Als ik terug loop naar Mick spreekt een groep picknickende vrouwen me aan. Ik krijg dadels, snoepjes en ze willen allemaal met me op de foto.
Even later komt er een meisje van een jaar of 10 voor ons staan. Handen in haar zij. Dan gaat ze bedenken wat ze wil vragen. En in zeer goed Engels, vraagt ze onze naam, waar we vandaan komen. Zo grappig. Met Welcome in Isfahan gaat ze weer weg.

We gaan langzaamaan richting restaurant. De groep komt met de bus met daarin de bagage. Zij vliegen vanavond of beter gezegd vannacht terug.
We gaan net voorbij de ingang op een gezellig binnenplaatsje een Illy koffie scoren. Ik neem een spicy green tea. Heerlijk. Weer eens wat anders dan een borrel om 6 uur. Ruim half uur te vroeg komen we bij Jarchi Barshi, een voormalige hamman. Nog niet open. Bij het Traditional Isfahan Hotel mogen we in de lobby wachten.

In het prachtige restaurant gaan we eerst in een nis met z’n allen thee drinken. Van Sholeh krijgen we allemaal een klein cadeautje. Mick en ik geven Sholeh en Valis een stel kleine houten klompjes. Zijn ze zo blij mee. Leo houdt een speech en iedereen wordt apart belicht. Erg leuk gedaan. En we bedanken natuurlijk Jolande voor de geweldige begeleiding, Sholeh voor haar enthousiasme en verhalen over Iran en Valis voor het ons veilig door Iran loodsen. En natuurlijk onszelf, als fantastische groep. Al zeg ik het zelf, we hadden een erg leuke groep. Geen grote ego’s en alles ging onderling smoothly. Kleine ergernissen werden zo weggewoven.

Aan tafel. Salade vooraf en köfte en kipsoufflé als hoofdgerecht. Smaakte goed maar niet bijzonder. We zijn niet onder de indruk geraakt van de Iraanse keuken. Eten is smakelijk maar niet echt bijzonder. En dat terwijl er zoveel kruiden te koop zijn.

Time to say goodbye. En dat wordt toch een beetje partir c’est mourir een peu. Met dikke zoenen, kom een langs als je in Breda, Den Haag of Rotterdam bent, leuk om je te leren kennen etc. nemen we afscheid. Jolande nodigt ons uit om een keer te komen eten in Zeist. Zelfs Wo ist meine tee krijgt een zoen van me. Het kan verkeren.
Heb ik me toch als een goed groepslid gedragen!! En het regelen uit handen geven, ging me goed af. Vond het erg leuk om eens een groepsreis te doen. Maar..... voorkeur blijft toch reizen met z’n tweetjes, dat is avontuurlijker.

We zwaaien met handkussen de groep uit. En dan sta je daar met z’n tweetjes. Da’s ff wennen. Maar dat went direct hoor. Restaurant regelt een taxi en wij gaan naar ons hotel. Ik werk dagboek bij, Mick rommelt wat en neemt een douche. Morgen geen wekker. Jippie.

Had stiekem de wekker om 9 uur gezet. We gaan er dan uit legging en lang overhemd aan. Shawl om je hoofd. Op naar de ontbijtzaal. We zijn nog de enige. We verorberen een ontbijtje (kan tot 9.30) en gaan weer naar de kamer. Ik ga nog ff in bed liggen. Maar kan de slaap niet echt meer vatten. Mick heeft net gedoucht en ik ga daarna de badkamer verder in een waterballet omtoveren. Kamer was gisteren weer niet schoongemaakt maar we hadden bij de receptie wel schone handdoeken geregeld. De vloer is nu een en al handdoek waardoor het waterballet meevalt.

Ik ga dagboek verder bijwerken en Mick leest op haar e-reader. Heerlijk een relax ochtend. Daar waren we aan toe. Zo’n rondreis vergt best wel wat van je energie en laden we nu weer wat op. Rond half 12 gaan we naar de Armeense wijk. Wat we al dachten blijkt waar te zijn. Het is vrijdag en voor de Iraniërs zondag. Winkels dus dicht. Ook in de christelijke Armeense wijk. Maar we vinden een leuk tentje voor koffie en thee. Lopen rond rondom de Vank kathedraal en gaan lunchen bij Feruz café. Armeense tent. Je kunt ook buiten eten maar daar is geen tafeltje. Mick regelt met een gids van een groep die daar komt lunchen dat er een tafeltje met 2 stoelen buiten wordt gezet. En zo zitten de dames heerlijk in de schaduw. We bestellen Armeense dolma’s met platbrood en yoghurt met komkommer. Je schenkt dikke balsamico over de dolma’s. En oh wat zitten wij te smullen. Een kleine maar overheerlijke lunch. Dit is zeer smaakvol.

Na de lunch wandelen we door Jolfa, de Armeense wijk. Klein, gezellig wijkje. We gaan via het park langs de opgedroogde rivier richting hotel. In het park zijn families aan het picknicken. Tank met butagas waarop een ketel water wordt gekookt is meegenomen, eten uiteraard en waterpijp. Zo gezellig allemaal. Er wordt gevolleybald, gevoetbald en de families zitten gezellig te keuvelen. Wij gaan lekker in het gras zitten c.q. liggen. Ik lig en dommel in slaap. Powernap. Klein half uurtje ben ik onder zeil. Zie later dat Mick zeer flatteuze foto’s van me heeft gemaakt:(

We hebben eigenlijk de indeling van de dagen niet goed gedaan hier in Isfahan. Want op vrijdag zijn de winkels dicht. We hadden de moskeeën vandaag moeten plannen en de gezellige wijken met winkeltjes op de andere dagen. Maar aan de andere kant hebben we zo een heerlijke relax dag, en dat is eigenlijk ook best wel lekker. Ik kan nu alleen geen dadels kopen voor m’n collega’s op kantoor:(

We besluiten om iPad en e-readers in het hotel op te halen en in het parkje achter het hotel te gaan zitten. Ook hier weer volop picknickers en spelende kinderen. Om 17.00 uur gaan de fonteinen aan. Leuk gezicht en uitdagend voor de kinderen.

We gaan straks naar het hotel. Nemen een douche, doen wat warmere kleding aan en pakken onze reistassen in. Hotel zit niet vol en wij mogen de kamer tot 20.00 houden. Mazzel.

Even om de hoek van ons hotel is een restaurant, hier hebben Irma en Frans gegeten. Het moet goed zijn. Gaan wij een happie eten. Kunnen we daar onze laatste rials aan besteden. Rond 21.00 nemen we een taxi naar het vliegveld. We moeten 3 uur van te voren daar zijn. Inchecken en wachten op een vliegveld waar verder niks te beleven valt tot 01.10. Dan vertrekt ons vliegtuig naar Istanbul. Daar ruim 2,5 uur wachten en dan laatste stuk naar Amsterdam. Verwachte aankomsttijd 09.40. En dan is onze reis Iran voorbij.

Wat een fantastische reis. Wat een fantastisch land. Wat een cultuur. Wat een lieve en gastvrije bevolking. De enige minpuntjes zijn de natuur. De route die wij hebben gedaan was niet indrukwekkend qua natuur. En, vinden wij toch wel grootste minpunt, de ongelijkheid tussen man en vrouw, de positie van de vrouw. Dat stuitte ons toch wel tegen de borst.

We respecteren de wetten van dit land maar, ik ben heel eerlijk, zal blij zijn als ik die hoofddoek af mag doen. De hoofddoek heeft me toch een gevoel van onvrijheid gegeven.

Maar dit is een reis om nooit meer te vergeten. Een bijzonder land. We hebben er met z’n tweetjes enorm van genoten. Het heeft onze verwachtingen waar gemaakt en her en der zelfs overtroffen.
Een aanrader? Een volmondige ja. Iran is een must voor ervaren reizigers.

Onze volgende reis is alweer gepland voor voorjaar 2018. Voorlopig kunnen we nog nagenieten van Iran en daarna voorpret hebben voor onze reis, een maand, Namibië, Botswana en Zambia.

P.S. Geen foto’s dit keer. Internet is daarvoor te traag. Volgt later als weer in Nederland ben.